Χτες παίχτηκε ένα ακόμα επεισόδιο στο μακροχρόνιο σήριαλ της διελκυστίνδας μεταξύ του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης - μέσω της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους - και των λεγόμενων Ζηλωτών μοναχών - των οποίων η Μονή Εσφιγμένου είναι το μεγαλύτερο και ιστορικότερο «οχυρό».
Αστυνομικές δυνάμεις προσπάθησαν να εκκενώσουν το κονάκι της εν λόγω μονής στις Καρυές (την «πρωτεύουσα» του Αγ. Όρους) προκειμένου να εγκατασταθούν εκεί μέλη της λεγόμενης «νέας αδελφότητας». Οι ενοικούντες στο κονάκι μοναχοί της Εσφιγμένου αντιστάθηκαν και η φωτογραφία με τον μοναχό να κρατά... μπουκάλι και στουπί έχει γίνει πλέον διάσημη.
Το Άγιο Όρος έχει μια ιδιομορφία η οποία είναι ευρέως γνωστή ως «αυτοδιοίκητο», χωρίς ωστόσο να είναι γνωστές και οι λεπτομέρειες αυτού του «αυτοδιοίκητου». Δεν θα υπεισέλθω στο πολιτικό κομμάτι αλλά θα προσπαθήσω να εξηγήσω με απλό τρόπο το εκκλησιαστικό δίκαιο που ισχύει εκεί και επέχει θέση νομικού καθεστώτος που ρυθμίζει τις σχέσεις των κατοίκων του, δηλαδή των μοναχών.
Αυτό ιστορικά δεν είναι καινούργιο φαινόμενο: το «αυτοδιοίκητο» του Αγίου Όρους είναι κυρίως εκκλησιαστικό. Ενώ σε κάθε εκκλησιαστική «περιφέρεια» (επισκοπή, αρχιεπισκοπή, μητρόπολη ή πατριαρχείο) ο επίσκοπός της έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε θέματα διοίκησης, στο Άγ. Όρος την διοίκηση ασκεί γενικά το σώμα των 20 αντιπροσώπων των 20 μεγάλων μοναστηριών.
Οποιοσδήποτε επίσκοπος, ακόμα και ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, να θέλει να επισκεφθεί επίσημα (όχι ιδιωτικά) το Άγ. Όρος, οφείλει κανονικά να εκφράσει την επιθυμία του στην Ιερά Κοινότητα και εκείνη να του απευθύνει πρόσκληση. Αυτό εξασφαλίστηκε εξαρχής με προνόμια που είχε παραχωρήσει ο αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης στους πρώτους ηγουμένους των μοναστηριών, οι οποίοι κατ' αρχήν ήθελαν να απεμπλακούν από τις πολιτικοθρησκευτικές έριδες που ξέσπαγαν συχνά-πυκνά στην ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Το σημερινό «κίνημα» των ζηλωτών στο Άγ. Όρος έχει τις ρίζες του στην αλλαγή του εκκλησιαστικού ημερολογίου από την Εκκλησία της Ελλάδος και το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως το 1924. Τότε πολλοί μοναχοί και αδελφότητες του Αγίου Όρους αντέδρασαν «διακόπτοντας εκκλησιαστική κοινωνία» (όπως λέγεται στο εκκλησιαστικό δίκαιο) με τις εκκλησίες που άλλαξαν το ημερολόγιο και διατήρησαν σχέσεις μόνο με τους γνωστούς ως «παλαιοημερολογίτες». Αυτό συνεχίζεται ως σήμερα.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως είχε ανακτήσει τον «έλεγχο» των 19 από τα 20 μοναστήρια, αντικαθιστώντας ή συμπληρώνοντας τις παλιές, γηρασμένες επί το πλείστον, αδελφότητες με νέους, μορφωμένους και ειδικά καταρτισμένους μοναχούς που θα αναλάμβαναν εργασίες όπως η αναπαλαίωση των κτιρίων, η συντήρηση των κειμηλίων, η μελέτη και ανάδειξη χειρογράφων και βιβλιοθηκών κ.ά. Τα μοναστήρια χρειάζονταν τέτοιους μοναχούς επειδή κάνοντας τέτοιες εργασίες θα εξασφάλιζαν και την εισροή των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Ζηλωτές διατηρούσαν υπό τον έλεγχό τους τη Μονή Εσφιγμένου (μάλιστα με αδελφότητα μεγαλύτερη από τις άλλες μονές, γύρω στους 80-100 μοναχούς) και διάφορες σκήτες και κελλιά (μικρά μοναστηράκια διάσπαρτα σε περιοχές δικαιοδοσίας διαφόρων από τις 20 μονές).
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, μια σειρά αποφάσεων της Ιεράς Κοινότητας (του ανώτατου διοικητικού οργάνου του Αγίου Όρους) οδήγησε στον αποκλεισμό της Μονής Εσφιγμένου και την άσκηση πίεσης με κατασταλτικά μέτρα (μπλόκα αστυνομίας στο δρόμο προς/από το μοναστήρι, ελέγχους, συλλήψεις και απελάσεις μοναχών της Εσφιγμένου που έβγαιναν π.χ. για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη) προκειμένου να επιτευχθεί η εκκένωση της μονής από την αδελφότητα που κυρήχθηκε «καταληψίες» και η εγκατάσταση της νέας αδελφότητας που θα δεχόταν να εισπράξει κα� � να αξιοποιήσει τα κοινοτικά κονδύλια για την αναστήλωση της μονής - έργο που έκανε χωρίς τέτοια κονδύλια η προηγούμενη αδελφότητα.
Το κονάκι, όπου έγιναν τα χτεσινά επεισόδια, είναι ο τόπος κατοικίας του αντιπροσώπου κάθε μιας από τις 20 μονές, στις Καρυές, όπου και συνεδριάζει η Ιερά Κοινότητα. Κάθε μοναστήρι διαθέτει εκεί κι από ένα, ώστε οι αντιπρόσωποι να μην αναγκάζονται να πηγαινοέρχονται (όχι πολλά χρόνια πριν, το οδικό δίκτυο του Αγ. Όρους ήταν εντελώς στοιχειώδες κι έκανε τη μετακίνηση επίπονη).
Αυτά τα ολίγα για το πλαίσιο των γεγονότων και μόνον. Σημαντικά στοιχεία επίσης είναι ότι αυτή η τελευταία φάση εκκαθάρισης είναι προσωπικό στοίχημα του πατριάρχη Βαρθολομαίου και άρχισε να εφαρμόζεται με τον διορισμό του Σταύρου Ψυχάρη ως πολιτικού διοικητή (αντιπροσώπου της κυβέρνησης της Ελλάδας) στο Άγιο Όρος (1996), από την κυβέρνηση Σημίτη.
Αστυνομικές δυνάμεις προσπάθησαν να εκκενώσουν το κονάκι της εν λόγω μονής στις Καρυές (την «πρωτεύουσα» του Αγ. Όρους) προκειμένου να εγκατασταθούν εκεί μέλη της λεγόμενης «νέας αδελφότητας». Οι ενοικούντες στο κονάκι μοναχοί της Εσφιγμένου αντιστάθηκαν και η φωτογραφία με τον μοναχό να κρατά... μπουκάλι και στουπί έχει γίνει πλέον διάσημη.
Το Άγιο Όρος έχει μια ιδιομορφία η οποία είναι ευρέως γνωστή ως «αυτοδιοίκητο», χωρίς ωστόσο να είναι γνωστές και οι λεπτομέρειες αυτού του «αυτοδιοίκητου». Δεν θα υπεισέλθω στο πολιτικό κομμάτι αλλά θα προσπαθήσω να εξηγήσω με απλό τρόπο το εκκλησιαστικό δίκαιο που ισχύει εκεί και επέχει θέση νομικού καθεστώτος που ρυθμίζει τις σχέσεις των κατοίκων του, δηλαδή των μοναχών.
«Ζηλωτές» κυρίως αυτοαποκαλούνται (αλλά ο όρος χρησιμοποιείται και από τους μη Ζηλωτές, είτε περιπαιχτικά είτε και από σχετικό σεβασμό) οι μεμονωμένοι μοναχοί και οι αδελφότητες μέσα στο Άγιον Όρος που δεν δέχονται να μνημονεύεται το όνομα του Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης στις ακολουθίες (εσπερινούς, όρθρους, λειτουργίες, κά) τους.
Αυτό ιστορικά δεν είναι καινούργιο φαινόμενο: το «αυτοδιοίκητο» του Αγίου Όρους είναι κυρίως εκκλησιαστικό. Ενώ σε κάθε εκκλησιαστική «περιφέρεια» (επισκοπή, αρχιεπισκοπή, μητρόπολη ή πατριαρχείο) ο επίσκοπός της έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε θέματα διοίκησης, στο Άγ. Όρος την διοίκηση ασκεί γενικά το σώμα των 20 αντιπροσώπων των 20 μεγάλων μοναστηριών.
Οποιοσδήποτε επίσκοπος, ακόμα και ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, να θέλει να επισκεφθεί επίσημα (όχι ιδιωτικά) το Άγ. Όρος, οφείλει κανονικά να εκφράσει την επιθυμία του στην Ιερά Κοινότητα και εκείνη να του απευθύνει πρόσκληση. Αυτό εξασφαλίστηκε εξαρχής με προνόμια που είχε παραχωρήσει ο αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης στους πρώτους ηγουμένους των μοναστηριών, οι οποίοι κατ' αρχήν ήθελαν να απεμπλακούν από τις πολιτικοθρησκευτικές έριδες που ξέσπαγαν συχνά-πυκνά στην ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Το σημερινό «κίνημα» των ζηλωτών στο Άγ. Όρος έχει τις ρίζες του στην αλλαγή του εκκλησιαστικού ημερολογίου από την Εκκλησία της Ελλάδος και το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως το 1924. Τότε πολλοί μοναχοί και αδελφότητες του Αγίου Όρους αντέδρασαν «διακόπτοντας εκκλησιαστική κοινωνία» (όπως λέγεται στο εκκλησιαστικό δίκαιο) με τις εκκλησίες που άλλαξαν το ημερολόγιο και διατήρησαν σχέσεις μόνο με τους γνωστούς ως «παλαιοημερολογίτες». Αυτό συνεχίζεται ως σήμερα.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως είχε ανακτήσει τον «έλεγχο» των 19 από τα 20 μοναστήρια, αντικαθιστώντας ή συμπληρώνοντας τις παλιές, γηρασμένες επί το πλείστον, αδελφότητες με νέους, μορφωμένους και ειδικά καταρτισμένους μοναχούς που θα αναλάμβαναν εργασίες όπως η αναπαλαίωση των κτιρίων, η συντήρηση των κειμηλίων, η μελέτη και ανάδειξη χειρογράφων και βιβλιοθηκών κ.ά. Τα μοναστήρια χρειάζονταν τέτοιους μοναχούς επειδή κάνοντας τέτοιες εργασίες θα εξασφάλιζαν και την εισροή των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Ζηλωτές διατηρούσαν υπό τον έλεγχό τους τη Μονή Εσφιγμένου (μάλιστα με αδελφότητα μεγαλύτερη από τις άλλες μονές, γύρω στους 80-100 μοναχούς) και διάφορες σκήτες και κελλιά (μικρά μοναστηράκια διάσπαρτα σε περιοχές δικαιοδοσίας διαφόρων από τις 20 μονές).
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, μια σειρά αποφάσεων της Ιεράς Κοινότητας (του ανώτατου διοικητικού οργάνου του Αγίου Όρους) οδήγησε στον αποκλεισμό της Μονής Εσφιγμένου και την άσκηση πίεσης με κατασταλτικά μέτρα (μπλόκα αστυνομίας στο δρόμο προς/από το μοναστήρι, ελέγχους, συλλήψεις και απελάσεις μοναχών της Εσφιγμένου που έβγαιναν π.χ. για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη) προκειμένου να επιτευχθεί η εκκένωση της μονής από την αδελφότητα που κυρήχθηκε «καταληψίες» και η εγκατάσταση της νέας αδελφότητας που θα δεχόταν να εισπράξει κα� � να αξιοποιήσει τα κοινοτικά κονδύλια για την αναστήλωση της μονής - έργο που έκανε χωρίς τέτοια κονδύλια η προηγούμενη αδελφότητα.
Το κονάκι, όπου έγιναν τα χτεσινά επεισόδια, είναι ο τόπος κατοικίας του αντιπροσώπου κάθε μιας από τις 20 μονές, στις Καρυές, όπου και συνεδριάζει η Ιερά Κοινότητα. Κάθε μοναστήρι διαθέτει εκεί κι από ένα, ώστε οι αντιπρόσωποι να μην αναγκάζονται να πηγαινοέρχονται (όχι πολλά χρόνια πριν, το οδικό δίκτυο του Αγ. Όρους ήταν εντελώς στοιχειώδες κι έκανε τη μετακίνηση επίπονη).
Αυτά τα ολίγα για το πλαίσιο των γεγονότων και μόνον. Σημαντικά στοιχεία επίσης είναι ότι αυτή η τελευταία φάση εκκαθάρισης είναι προσωπικό στοίχημα του πατριάρχη Βαρθολομαίου και άρχισε να εφαρμόζεται με τον διορισμό του Σταύρου Ψυχάρη ως πολιτικού διοικητή (αντιπροσώπου της κυβέρνησης της Ελλάδας) στο Άγιο Όρος (1996), από την κυβέρνηση Σημίτη.
ΠΗΓΗ:
Omnia Tv
Πηγή: http://www.ramnousia.com/
No comments:
Post a Comment