Οι περιπέτειες του γνωμικού: ''νους υγιής εν σώματι υγιεί''

Δεν υπάρχει σχολική έκθεση με θέμα τον αθλητισμό, που να μη� � περιέχει τη γνωστή σε όλους μας φράση "νους υγιής εν σώματι υγιεί". Μάλιστα οι μαθητές, και όχι μόνο, προσπαθώντας να πείσουν δια της αυθεντίας και ίσως με κάποια λανθάνουσα εθνική υπερηφάνεια υπογραμμίζουν ότι αυτό άλλωστε υποστήριζαν και "οι αρχαίοι ημών πρόγονοι".

Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι και ίσως πολύ θα ξαφνιαστούν αν θα μάθουν ότι η φράση "νους υγιής εν σώματι υγιεί" δεν έχει Ελληνική αλλά Λατινική καταγωγή. Πρόκειται για απόδοση στα ελληνικά της λατινικής φράσης mens sana in corpore sano του Λατίνου ποιητή Δέκιμου Ιούνιου Γιουβενάλη (Decimus Iunius Iuvenalis, 55 ή 60μ.Χ – μετά το 127). O συγκεκριμένος στίχος βρίσκεται στο Satire, X, 356:
«Orandum est ut sit mens sana in corpore sano».
Oι λατινομαθείς θα αναγνωρίσουν εύκολα το γερουνδιακό "orandum est" στην αρχή του στίχου (το οποίο σκόπιμα αποβλήθηκε) και θα καταλάβουν ότι η πρόθεση του Γιουβενάλη ήταν τελείως διαφορετική από τη σημασία που δίνουμε σήμερα στο γνωμικό.
Συγκεκριμένα ο Γιουβενάλης υποστηρίζει:
"πρέπει να προσευχόμαστε ώστε οι θεοί να δίνουν πνευματική και σωματική υγεία" που διαφέρει από τη σύγχρονη, αυθαίρετη, παγκοσμίως, ερμηνεία:
"o υγιής νους βρίσκεται μέσα στο υγιές σώμα".
Αυτό το γνωμικό διαδόθηκε, μετά μανίας, σε όλο τον κόσμο, όταν στις αρχές του 20ου αιώνα έπρεπε να πεισθεί ο πλανήτης για τη σημασία του αθλητισμού. Γι αυτό και υπήρχε η ανάγκη από ένα εύστοχο σύνθημα, έστω και παραποιημένο.

ΥΓ: Το ακρωνύμιο της λατινικής φράσης anima (αντικατέστησε το mens) sana in corpore sano θα σας δώσει τη λέξη asics, η οποία δεν είναι άλλη από τη γνωστή γιαπωνέζικη αθλητική εταιρεία υποδημάτων και ρουχισμού


Γιώργος Δαμιανός

Πηγή: http://www.ramnousia.com/